Doktorlara mecburi hizmet uygulaması, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Kopenhag Kriterleri kapsamında bulunan Avrupa Birliği Temel Haklar Bildirgesi ve ILO sözleşmelerine açıkça aykırı
 

DENİZ ATTİLA
Bazı gazetelerde bir süredir mecburi hizmeti desteklemek amacıyla haberler yapılıyor. Doktor düşmanlığının da sergilendiği bu haberleri, sağlık hizmetinden ziyade, yerel esnafın, gönderilecek olan binlerce doktorun trilyonlarca liralık geçim masrafından paylarına düşecek menfaatın ve esnafa dayanan siyasetçilerin siyasi rant amacının yönlendirdiği anlaşıldı. Bu haberlerin Türkiye gerçekleri çerçevesinde düzeltilmesi dürüstlüğün gereğidir. Öncelikle bu haberlerde verilen doktor sayıları gerçeğe aykırı ve yalandır. Özel hastanelerde, sivillere de bakmakta olan askeri hastane-lerde ve fakülte hastanelerindeki doktorların sayısı gizlenmektedir. Terör ve can güvenliği endişesiyle doktorların gitmekten en ziyade korktuğu illerden Hakkâri'de Eylül 2005'te valinin ifadesine göre Sağlık Bakanlığı'na bağlı 21 uzman, 32 pratisyen sürekli görevli idi. Ayrıca askeri hastanede 7 uzman ve ilde 20'den fazla pratisyen askeri doktor görev yapmaktaydı. Ayrıca 2 uzman serbest çalışıyordu. Bu suretle 2000 yılında nüfusu 683.000 olan Orta Anadolu'da, Yozgat'taki 98 uzman doktor karşılığında nüfusu 236.000 olan Hakkâri'deki 30 uzman doktor oransal olarak
yaklaşık eşit düzeydeydi. Bu illerden, nüfusu 263.000 olan Siirt'te ise Eylül 2005'te bakanın ifadesine göre 24 uzman Sağlık Bakanlığında, 16 uzman Siirt'teki tam teşekküllü Özel Hayat Hastanesi'nde, ayrıca 9 uzman da askeri hastanede görevliydi. Bu suretle Siirt'teki 49 uzman doktor nüfusuna oranla Yozgat'tan daha fazlaydı. Bakana göre Sağlık Bakanlığı'nda toplam 140 uzman doktorun çalıştığı Van'da ise askeri hastanede 24 uzman doktor görev yapıyor, ayrıca büyük ve bütün imkânlara sahip tıp fakültesi hastanesinde çok sayıda uzman görev yapmaktaydı. Bu suretle nüfusu 877.000 olan Van'daki uzman doktor sayısı askeri hastane ve fakülte hastanesinin olmadığı Yozgat'ın oransal olarak 2 katına ulaşmaktaydı. Ayrıca Doğu-Güneydoğu Anadolu'da hiçbir ilin ileri uzmanlık merkezleri olan fakülte hastanelerine uzaklığı 200 km'yi geçmezken
(yalnız Hakkâri-Van 203 km) mesela Kastamonu'nun en yakınındaki Ankara'daki tıp fakülteleri hastanelerine uzaklığı 242 km'dir. İleri ülkelerde (ABD, Fransa v.s.) de doktor dağılımında eşitlik yoktur. Doktorların yoğunlaştığı uzmanlık merkezleri vardır. Ve hastalar gerektiğinde yüzlerce km uzaklıktaki bu merkezlere taşınırlar. Bilindiği gibi Doğu-Güneydoğu'da doktor sayısı bakımından hesaba katılması gereken Erzurum, Kars, Van, Diyarbakır, Urfa, Malatya, Kahramanmaraş, Elazığ ve Gaziantep'te tıp fakültesi hastaneleri vardır.

Kaldı ki, doktorlara getirilen mecburi hizmet, Anayasa'nın 90. maddesine göre öncelikle uygulanması gereken Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, 1 ve 4 No'lu Ek Protokoller, Avrupa Sosyal Şartı ile Kopenhag Kriterleri kapsamında bulunan AB Temel Haklar Bildirgesi ve ILO sözleşmeleri hükümlerine açıkça aykırıdır. Mecburi hizmet, doktorlara eşitlik ilkelerine aykırı insafsızca zulüm sistemi getirmektedir. Kamuoyunu yanıltan yayınların bu şekilde düzeltilmesine yardımınızı saygıyla dilerim.

Deniz Attila: Uzman doktor, mecburi hizmet sürgünü